จับกระแสธุรกิจงานศพยุคโควิด “เบ่งบาน” หรือ “โรยรา”

[Panitsupa]

ทุกๆ วัน มีคนตาย ทั้งจากโรคภัยไข้เจ็บ อุบัติเหตุ การฆ่าตัวตาย ตลอดจนการแพร่ระบาดโควิด-19 ที่เพิ่มอัตราการตายของคนไทยหลักร้อยรายต่อวัน ธุรกิจบริการหลังความตายจึงเป็นหนึ่งในธุรกิจที่ถูกจับตามองว่าโตฝ่าทุกกระแสเสมอมา โดยเฉพาะในห้วงวิกฤตโรคระบาดที่คร่าชีวิตผู้คนเป็นจำนวนมาก

ตามสถิติของศูนย์ข้อมูลโควิด-19 รายงานตัวเลขผู้ติดเชื้อโควิด-19 สะสมของประเทศไทยข้อมูล ณ วันที่ 2 ก.ย. 2564 พบจํานวนผู้ติดเชื้อโควิด-19 รายใหม่ เพิ่มขึ้น 14,956 ราย ผู้เสียชีวิตเพิ่ม 262 คน ทั้งนี้ มีผู้ติดเชื้อสะสมนับตั้งแต่เริ่มมีการระบาดเมื่อต้นปี 2563 มีจำนวน 1,234,487 ราย ยอดผู้เสียชีวิตสะสม 12,103 คน ประเทศไทยมีจำนวนผู้ติดเชื้อยืนยันสะสมอยู่ในอันดับที่ 29 ของโลก

เสียงสะท้อนจาก  "สุริยาหีบศพ"  ผู้ดำเนินธุรกิจความตายครบวงจรอันดับต้นๆ ประเทศไทย เผยว่าหลังประเทศไทยเกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19 ระบุว่า ยอดขายโลงพุ่งสูงขึ้น 3 เท่า จากเดิมยอดสั่งซื้อประมาณ 100 โลงต่อเดือน ปัจจุบันเพิ่มขึ้นกว่า 300 โลงต่อเดือน ราคาโลงศพขายดียู่ที่ 1,500 บาท ถึง 2,000 บาท ฟังแล้วเหมือนทำธุรกิจหลังความตายฟันกำไรฝ่าวิกฤตโควิด แต่ในความเป็นจริงแม้สั่งซื้อโลงศพจะเพิ่มมากขึ้นแต่ว่ารายรับน้อยลง

สืบเนื่องมาจากผู้เสียชีวิตจากโควิด-19 ไม่ว่าจะรวยหรือจนหากเป็นศพติดเชื้อโควิด-19 จะไม่สามารถตั้งศพดำเนินการตามประเพณี ไม่มีการตั้งศพสวดพระอภิธรรมที่วัดจะทำการเผาเลยในวันนั้น ทำให้ไม่มีการดำเนินการตามประเพณีต่างๆ เช่น การตั้งดอกไม้หน้าศพ การสั่งซื้อสิ่งของเกี่ยวกับพิธีศพ ฯลฯ ซึ่งรายได้ที่หายไปในส่วนนี้คิดเป็นเงินจำนวนไม่น้อย แม้จะมีรายได้เพิ่มขึ้นจากการสั่งซื้อโลงศพก็ตาม

ทั้งนี้ ธุรกิจหลังความตายครบวงจรของสุริยาหีบศพ โกยสร้างรายได้ 100 ล้านต่อปี ในส่วนของโลงศพมีรูปแบบให้เลือกหลากหลาย แบ่งเป็น 4 ประเภทใหญ่ ราคาตั้งแต่หลักไปไต่ระดับไปจนถึงหลักแสน 1. แบบธรรมดา หีบไม้พาร์ติเกิล 2. แบบปานกลาง หีบไม้ MDF 3. หีบราคาสูง หีบไม้สัก คุณภาพสูง 4. หีบสั่งทำพิเศษ

 นางริญญารัตน์ สุริยเสนีย์  กรรมการผู้จัดการสุริยาหีบศพ เปิดเผยว่าเกิดการระบาดของไวรัสโควิด-19พรากชีวิตคนไทยไปเป็นจำนวนมาก ซึ่งเหตุการณ์ดังกล่าวส่งผลให้ยอดจำหน่ายโลงศพทุกสาขาของสุริยาหีบศ เพิ่มขึ้น

"รายได้จากหีบเพิ่มขึ้น แต่ว่ามากมั้ยก็ไม่ได้มากไป ส่วนใหญ่เฉลี่ยหีบก็ไม่ได้เป็นราคาที่สูงค่ะ ถ้าเป็นเคสโควิด สตาร์ทเริ่มต้นเป็นหีบไม่มีลวดลาย มีลายนิดนึง ไปจนถึงฐาน 2 ชั้น ที่จะสามารถเข้าเตาได้เลย แต่ถ้าญาติบางเคส อยากจะได้หีบที่สวยขึ้น โลงนึงก็ประมาณพันกว่าบาทถึงหลักหมื่นก็มีค่ะ แล้วแต่ความสวยงามของหีบ ถ้าญาติพอมีกำลังซื้อ เขาก็จะซื้อในส่วนของที่ไม่แพงมาก เป็นเพราะพิษเศรษฐกิจ พอประหยัดอะไรได้ก็ประหยัด

"...กำลังทรัพย์ของญาติบางคนก็บอกว่าเขาตกงาน ไม่มีเงินที่พอจะช่วยได้ เราก็พูดตรงๆ ถ้าไม่มีเลยเราสามารถช่วยให้ได้หมด จนกระทั่งหาวัดเผาให้ฟรีได้ โควิดบางเคสเราก็บริจาคให้นะคะ เคสไหนไม่มี เราก็ช่วยทั้งหมด เรื่องหีบศพ เรื่องรถบริการ อุปกรณ์ต่างๆ แล้วเราก็ติดต่อที่วัดให้ ก็จะมีบางวัดที่เขาเผาให้ฟรีได้ ญาติก็ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเลย" นางริญญารัตน์ สุริยเสนีย์ กรรมการผู้จัดการสุริยาหีบศพ เปิดเผย

กล่าวได้ว่าธุรกิจบริการหลังความตายได้รับผลกระทบเช่นเดียวกัน แต่อาจไม่มากเท่าธุรกิจอื่นๆ

อย่างไรก็ตาม งานศพในยุคโควิด-19 ดำเนินไปตามวิถี New Normal จำเป็นต้องมีการเว้นระยะห่างทางสังคม สถานการณ์ที่เกิดขึ้นทำให้เกิดข้อจำกัดเรื่องการเดินทางไปแสดงความอาลัยผู้เสียชีวิตเป็นครั้งสุดท้ายด้วยตัวเอง ยิ่งไปว่านั้นเคสเสียชีวิตจากติดเชื้อโควิด-19 วัดงดสวดพระอภิธรรมส่งศพขึ้นเมรุเผาทันที ส่วนผู้เสียชีวิตจากสาเหตุอื่นๆ ยังมีการจัดพิธีกรรมธรรมเนียมไทยแบบกระชับขึ้น

ธุรกิจพวงหรีดเป็นอีกหนึ่งบริการหลังความตายที่ถูกจับตามองเป็นพิเศษ เพราะการส่งพวงหรีดกลายเป็นสัญลักษณ์แสดงความอาลัย กล่าวได้ว่าที่ใดมีงานศพที่นั่นต้องมีพวงหรีด

สำหรับรูปแบบของพวงหรีดมีความแตกจากไปจากเดิม จากนิยมส่งพวงหรีดดอกไม้สดก็มีปรับเปลี่ยนตามยุคสมัยเป็นทางเลือกใหม่ๆ ต่อยอดพวงหรีดไอเดียใหม่ๆ พวงหรีดพัดลม พวงหรีดผ้าห่ม พวงหรีดโต๊ะ-เก้าอี้ พวงหรีดนาฬิกา พวงหรีดจักรยาน พวงหรีดต้นไม้ หรือ ล่าสุด พวงหรีดหน้ากากอนามัย พวงหรีด ATK ฯลฯ

เรียกได้ว่าธุรกิจพวงหรีดมีการต่อยอดไอเดียตลอดเวลา ที่นิยมตลอดกาลคือพวงหลีกดอกไม้ราคาหลักร้อยไต่ระดับไปจนถึงหลักหมื่น ซึ่งในปัจจุบันพวงหรีดรูปแบบใหม่ๆ ได้รับความสนใจในการแสดงความอาลัยมากขึ้นเรื่อยๆ

อาทิ พวงหรีดกระดาษรีไซเคิล by Carenation พวงหรีดกระดาษสะพานบุญ จุดขายชูทางเลือกที่มอบสิ่งดีๆ คืนให้สังคม ทั้งการเลือกใช้วัสดุที่ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม และจากบริจาคเงินแก่องค์กรการกุศล โดยพวงหรีดแต่ละราคาจะกำหนดยอดหักเงินนำไปบริจาคไว้แล้ว อาทิ 1,500 บาท บริจาค 300 (20%), 2,000.00 บริจาค 500 (25%), 2,500.00 บริจาค 750 (30%), 3,000.00 บริจาค 1,050 (35%), ลฤก (ระลึก) พวงหรีดเสื่อผลิตจากพลาสติกรีไซเคิล 100% สำหรับไว้อาลัยต่อผู้ล่วงลับ ช่วยสร้างบุญ พร้อมลดขยะในงานศพเพื่อเป็นการระลึกถึงคนที่จากไป เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม เมื่อวัดสวดอภิธรรมศพน้อยลง ปฏิเสธไม้ได้ว่าธุรกิจพววงหรีดได้รับผลกระทบกันอย่างถ้วนทั่ว

อัตราการเสียชีวิตของคนไทยที่เพิ่มมากขึ้น แม้ดูจะเป็นโอกาสทางธุรกิจของกลุ่มธุรกิจบริการหลังตาย แต่ในความเป็นจริงอาจไม่เช่นนั้น

ภาพประกอบจาก สุริยาหีบศพ 2499 – พรานนก