มังงะกับการเติบโตของวัฒนธรรมอ่านในสังคมไทย

[Panitsupa]

ในช่วงหลายสิบปีให้หลัง วัฒนธรรมการอ่านของคนประเทศไทยมีการเปลี่ยนไปอย่างยิ่ง โดยยิ่งไปกว่านั้นในกลุ่มเยาวชนและวัยรุ่น ซึ่งหนึ่งในสิ่งสำคัญที่ช่วยปลูกฝังนิสัยรักการอ่านให้กับคนพวกนี้ก็คือ มังงะ หรือการ์ตูนประเทศญี่ปุ่น มังงะแปลงเป็นหนึ่งในตัวกลางที่เชื่อมโยงเด็กไทยเข้าสู่โลกของหนังสือ และในเวลาเดียวกันก็เกื้อหนุนให้เกิดการปรับปรุงทางด้านจินตนาการ ภาษา แล้วก็การคิดเชิงวิพากษ์
 
 มังงะในประเทศไทยเริ่มเข้ามาอย่างเอาจริงเอาจังในตอนยุค 80 และก็ 90 ผ่านนิตยสารการ์ตูนรายสัปดาห์และสถานที่พิมพ์ที่ซื้อลิขสิทธิ์มาจากญี่ปุ่น มังงะเรื่องดังในยุคนั้น ได้แก่ ดราก้อนบอล เซเลอร์มูน หรือซามูไรพเนจร ได้สร้างการเกิดในตลาดหนังสือเด็กและเยาวชนไทยอย่างกว้างขวาง จนกระทั่งปัจจุบันนี้ หลายเรื่องยังคงมีฐานแฟนๆเหนียวแน่น และก็มีการนำกลับมาพิมพ์ใหม่ในต้นแบบฉบับสะสมหรือฉบับดิจิทัล
 
 หนึ่งในเหตุผลที่มังงะสามารถแทรกซึมเข้าสู่สังคมไทยได้ดีคือ ความสามารถในการเล่าที่น่าติดตาม และภาพอธิบายที่สวยงามและสื่ออารมณ์ได้ดี มังงะหลายเรื่องมิได้ย้ำแค่ความรื่นเริงใจเพียงแค่นั้น แต่ว่ายังแฝงไปด้วยบทเรียนชีวิต ข้อคิดเตือนใจด้านสังคม และมุมมองต่อโลกที่นานัปการ เป็นต้นว่า ความชอบธรรม ความกล้าหาญชาญชัย มิตรภาพ ความรัก หรือแม้กระทั้งประเด็นทางด้านจิตวิทยา
 
 ในแง่ของการพัฒนาความสามารถ มังงะช่วยส่งเสริมทักษะการอ่าน การจดจำ แล้วก็การตีความเนื้อหาได้อย่างมีคุณภาพ โดยเฉพาะในกรุ๊ปเด็กที่อาจไม่ค่อยพึงพอใจหนังสือเล่มหนาๆมังงะก็เลยเป็นตัวเลือกที่ช่วยกระตุ้นให้เด็กอยากเปิดอ่านหนังสือ และทำให้เกิดการพัฒนาความถนัดการอ่านอย่างต่อเนื่อง
 
 นอกจากนั้น มังงะยังช่วยเปิดโลกทัศน์ของคนอ่านให้กว้างขึ้น ผ่านการนำเสนอวัฒนธรรมประเทศญี่ปุ่นในทางมุมต่างๆทั้งเรื่องความเกี่ยวพันในครอบครัว การเรียนรู้ การทำงาน หรือแม้แต่พิธีบูชาแล้วก็ขนบธรรมเนียมต่างๆซึ่งแม้จะเป็นวัฒนธรรมฝรั่ง แม้กระนั้นก็มีหลายแง่มุมที่สอดคล้องหรือคล้ายกับวัฒนธรรมไทย นักอ่านก็เลยสามารถทำความเข้าใจแล้วก็เอามาเปรียบได้อย่างเป็นธรรมชาติ
 
 เมื่อไปสู่ยุคดิจิทัล การเข้าถึงมังงะก็ยิ่งง่ายขึ้น จากเดิมที่ต้องซื้อเป็นเล่มหรือเช่าจากร้านการ์ตูน เดี๋ยวนี้มีเว็บไซต์รวมทั้งแอปพลิเคชันเยอะมากๆที่ให้บริการมังงะอีกทั้งแบบฟรีแล้วก็แบบเสียตังค์ ทำให้ผู้อ่านสามารถติดตามเรื่องโปรดได้ทุกที่ที่ต้องการ ความสบายนี้ยังเป็นเหตุให้ฐานนักอ่านมังงะในไทยขยายตัวเยอะขึ้น โดยยิ่งไปกว่านั้นในกลุ่มวัยรุ่นสมัยใหม่ที่เคยชินกับการใช้วัสดุอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เสมอๆ
 
 การเติบโตของวัฒนธรรมมังงะในไทยยังสะท้อนให้มองเห็นผ่านการจัดงานอีเวนต์ต่างๆยกตัวอย่างเช่น งานการ์ตูน งานคอสเพลย์ หรือเทศกาลวัฒนธรรมญี่ปุ่น ซึ่งมีการจัดขึ้นอย่างสม่ำเสมอในหลายจังหวัดทั่วทั้งประเทศ กิจกรรมกลุ่มนี้ไม่เพียงแค่บอกให้เห็นถึงความชื่นชอบของมังงะเท่านั้น แต่ว่ายังเป็นหลักที่ให้คนที่ให้ความสนใจคล้ายกันได้มาพบปะแลกความเห็น สร้างโครงข่าย และก็ช่วยเหลือการผลิตสรรค์ผลงานของตน
 
 ในด้านเศรษฐกิจ อุตสาหกรรมมังงะในไทยก็เติบโตขึ้นอย่างสม่ำเสมอ มีการว่าจ้างด้านการแปล การพิมพ์ การขาย รวมทั้งต่อให้การผลิตผลงานต้นฉบับโดยนักวาดไทยเองที่ได้รับอิทธิพลจากมังงะประเทศญี่ปุ่น ในขณะนี้เริ่มมีนักวาดไทยหลายคนซึ่งสามารถเผยแพร่ผลงานผ่านแพลตฟอร์มระดับโลก รวมทั้งได้รับการยอมรับจากนักอ่านทั่วทั้งโลก
 
 สิ่งจำเป็นที่จะทำให้วัฒนธรรมการอ่านมังงะในไทยเติบโตอย่างยั่งยืนคือ การช่วยสนับสนุนจากผู้อ่านในด้านลิขสิทธิ์ การเลือกอ่านจากแหล่งที่ถูก การช่วยส่งเสริมผลงานของผู้เขียนและก็นักวาดผ่านวิถีทางที่เหมาะสม รวมไปถึงการช่วยส่งเสริมการเล่าเรียนผ่านมังงะในสถาบันการศึกษา เพื่อให้เด็กแล้วก็เยาวชนได้รับประโยชน์อย่างเต็มที่จากสื่อประเภทนี้
 
 มังงะไม่ได้เป็นเพียงแค่การ์ตูนที่อ่านเพื่อความสนุก แต่เป็นเครื่องไม้เครื่องมือที่ทรงอำนาจในการพัฒนาความถนัด ความคิดริเริ่ม และความเข้าใจในวัฒนธรรมโลก ถ้าเกิดสังคมไทยสามารถใช้มังงะให้เกิดประโยชน์อย่างประดิษฐ์ ก็จะสามารถปลูกฝังนิสัยรักการอ่านให้กับคนสมัยใหม่ และก็ยกระดับวัฒนธรรมการอ่านในประเทศได้อย่างยั่งยืน